Ùهرست مندرجات
بخش اول: ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ Ùˆ انواع آن
مقدمه 4
تاریخچه ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ 5
انواع ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ 13
بخش دوم: ØØ³Ø§Ø¨Ø±Ø³ÛŒ Ùˆ انواع آن
تاریخچه ØØ³Ø§Ø¨Ø±Ø³ÛŒ 36
ØªØ¹Ø±ÛŒÙ ØØ³Ø§Ø¨Ø±Ø³ÛŒ 37
ÙØ±Ø§ÛŒÙ†Ø¯ مراØÙ„ ØØ³Ø§Ø¨Ø±Ø³ÛŒ 44
انواع ØØ³Ø§Ø¨Ø±Ø³ÛŒ 45
نمونه قرارداد ØØ³Ø§Ø¨Ø±Ø³ÛŒ 48
بخش سوم: ارزیابی سیستم اطلاعاتی ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ
سیستم اطلاعاتی ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ 58
سیر تاریخی سیستم اطلاعاتی ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ 48
انواع سیستم سیستم اطلاعاتی ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ 58
مراØÙ„ طراØÛŒ Ùˆ تدوین سیستم ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ 67
کاربرد سیستم اطلاعاتی در ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ 73
اÙقهای تازه در سیستم اطلاعاتی ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ 74
نتیجه گیری 75
منابع 77
بخش اول
ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ Ùˆ انواع آن
مقدمه
تاریخ ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ از جمله موضوعاتی است Ú©Ù‡ جایگاه آن در ادبیات این علم بسیار Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ بوده Ùˆ نسبت به آن Ú©Ù… توجهی Ùˆ یا بی توجهی شده است. این موضوع ØØªÛŒ در عصر ØØ§Ø¶Ø± Ùˆ به خصوص در دهه های اخیر Ú©Ù‡ Ù¾ÛŒØ´Ø±ÙØª های شگرÙÛŒ در کلیه ابعاد علم ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ به وقوع پیوسته نیز به ÙˆØ¶ÙˆØ Ù‚Ø§Ø¨Ù„ مشاهده است. به طوری Ú©Ù‡ تاکنون نوشته ای جامع در خصوص جزییات زمینه های پیدایش اÙکار متنوع Ùˆ ØªØ´Ø±ÛŒØ Ø§Ø¨Ø¹Ø§Ø¯ ÙÙ†ÛŒ این دیدگاه ها در دسترس نیست.ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ زبان تجارت خوانده میشود. زیرا از طریق تهیه گزارشهای مالی، اطلاعات لازم را دربارهی ÙˆØ§ØØ¯Ù‡Ø§ÛŒ اقتصادی در اختیار اشخاص Ø°ÛŒÙ†ÙØ¹ Ùˆ ذیعلاقه قرار میدهد. این اشخاص شامل مدیران، ØµØ§ØØ¨Ø§Ù† سرمایه، اعتبار دهندگان، سازمانهای مالی Ùˆ اقتصادی دولت Ùˆ از این قبیل هستند. از منظری دیگر از ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ با نام سیستم اطلاعاتی ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ Accounting Information Systemیاد میشود Ú©Ù‡ برای پردازش اطلاعات مربوط به رویدادهای مالی موثر بر سازمانها Ùˆ ÙˆØ§ØØ¯Ù‡Ø§ÛŒ تجاری Ùˆ گزارش اثرات این گونه رویدادها به تصمیمگیرندگان، طراØÛŒ شده است.
طبق «Ø¨ÛŒØ§Ù†ÛŒÙ‡ اساسی تئوری ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ»: ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ عبارت است از ÙØ±Ø§ÛŒÙ†Ø¯ شناسایی، اندازه گیری Ùˆ گزارشگری اطلاعات اقتصادی برای تصمیم گیری های آگاهانه به وسیله Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ کنندگان آن اطلاعاتبیانیه در ØªØ´Ø±ÛŒØ Ø§ÛŒÙ† تعری٠آورده است بر اساس دیدگاهی جامع، «Ø§Ø·Ù„اعات ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ» را Ù…ÛŒ توان «Ø§Ø·Ù„اعات اقتصادی» تلقی کرد.
اطلاعات مربوط به معاملات روزمره، اساس تهیه گزارشهای مالی را تشکیل میدهد. در ÙˆØ§ØØ¯Ù‡Ø§ÛŒ بازرگانی، ÙØ¹Ø§Ù„یتهایی نظیر خرید Ùˆ ÙØ±ÙˆØ´ کالا، خرید ماشین آلات Ùˆ پرداخت هزینههای جاری مانند اجاره، ØÙ‚وق، بهای آب Ùˆ برق از جمله معاملات روزمره است.
تاريخچه ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÙŠ
ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ در جهان نزدیک به Û¶Û°Û°Û° سال قدمت دارد Ùˆ تاریخ نخستین مدارک کش٠شده ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ به Û³Û¶Û°Û° سال قبل از میلاد برمی گردد. پیشینه ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ در ایران نیز به نخستین تمدنهایی بر Ù…ÛŒ گردد Ú©Ù‡ دراین سرزمین پا Ú¯Ø±ÙØªØŒ Ùˆ مدارک ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ بدست آمده با Û²Ûµ قرن قدمت، گواه بر Ù¾ÛŒØ´Ø±ÙØª این دانش در ایران باستان است. در طول تاریخ، روشهای ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ متنوع Ùˆ متعددی برای اداره امور ØÚ©ÙˆÙ…تی Ùˆ انجام دادن ÙØ¹Ø§Ù„یتهای اقتصادی ابداع شد، Ú©Ù‡ در پاسخ به نیازهای زمان، سیر تØÙˆÙ„ÛŒ Ùˆ تکاملی داشته است. ممیزی املاک در تمدن ساسانی (در جریان Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª انوشیروان، به منظور تشخیص مالیاتهای ارضی، کلیه زمینهای مزروعی کشور ممیزی Ùˆ مشخصات آن از جمله Ù…Ø³Ø§ØØªØŒ نوع زمین Ùˆ نوع Ù…ØØµÙˆÙ„ در Ø¯ÙØªØ±ÛŒ ثبت Ù…ÛŒ گردید.) Ùˆ تکامل ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ برای نگهداری ØØ³Ø§Ø¨ درآمد Ùˆ مخارج ØÚ©ÙˆÙ…تی در دوران سلجوقیان (نگارش اعداد را به صورت علایمی کوتاه شده از نام اعداد عربی، ØØ³Ø§Ø¨ سیاق Ù…ÛŒ نامند.
ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ سیاق Ú©Ù‡ Ø§ØØªÙ…الا در دوران سلجوقیان تکامل ÛŒØ§ÙØªÙ‡ØŒ روشی است Ú©Ù‡ بر اساس آن، ØØ³Ø§Ø¨ جمع Ùˆ خرج هر ولایت در Ø¯ÙØªØ± مربوط به ان ولایت ثبت Ùˆ در عین ØØ§Ù„ یک Ø¯ÙØªØ± اصلی در مرکز نگهداری Ù…ÛŒ شده است Ú©Ù‡ خلاصه جکع Ùˆ خرج هر ولایت به طور جداگانه در ØµÙØØ§Øª مربوط، در آن به خط سیاق نوشته Ù…ÛŒ شده است. این روش در دوران قاجاریه تکمیل شد Ùˆ کتب خمسه (Ø¯ÙØ§ØªØ± پنج گانه) برای گروههای عمده مخارج نیز نگهداری Ù…ÛŒ شده است.
Ùˆ نگهداری ØØ³Ø§Ø¨ ÙØ¹Ø§Ù„یتهای بازرگانی به ØØ³Ø§Ø¨ سیاق، نمونه های بارز Ùˆ Ù¾ÛŒØ´Ø±ÙØªÙ‡ آن است.
با این ØØ§Ù„ ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ نوین ( دوطرÙÙ‡) همانند بسیاری از دانشهای کاربردی دیگر، به همراه ورود ÙØ±Ø§ÙˆØ±Ø¯Ù‡ های صنعتی Ùˆ رسوخ موسسات Ùˆ شرکتهای خارجی به ایران راه ÛŒØ§ÙØª. Ùˆ در جریان تØÙˆÙ„ات اقتصادی _اجتماعی صد سال گذشته با پیدایش سازمانهای جدید دولتی Ùˆ خصوصی Ùˆ دگرگونی شیوه های تولید Ùˆ توزیع بسیار Ù¾ÛŒØ´Ø±ÙØª کرد.
ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ با تمدن همزاد است Ùˆ به اندازه تمدن بشری قدمت دارد. در تمدنهای باستانی بین النهرین Ú©Ù‡ قسمت اعظم ثروتهای جامعه در اختیار ÙØ±Ù…انروا یا ÙØ±Ù…انروایان بود. معمولا کاهنان Ú©Ù‡ قشر ممتازی را در سلسله مراتب اجتماعی تشکیل Ù…ÛŒ دادند وظیÙÙ‡ نگارش را بطور اعم Ùˆ نگهداری ØØ³Ø§Ø¨ درآمدها Ùˆ ثروتهای ØÚ©ÙˆÙ…ت را بطور اخص به عهده یا در واقع در Ø§Ù†ØØµØ§Ø± داشتند Ùˆ در عین ØØ§Ù„ به ثبت برخی از معاملات شهروندان نیز Ù…ÛŒ پرداختند، از جمله در تمدن باستانی سومر (SUMMER) نظام مالی جامعی برقرار بود Ùˆ کاهنان سومری علاوه بر نگهداری ØØ³Ø§Ø¨ درآمدهای ØÚ©ÙˆÙ…تی، به Ù†ØÙˆÛŒ موجودی غلات، تعداد دامها Ùˆ میزان املاک ØÚ©ÙˆÙ…تی را Ù…ØØ§Ø³Ø¨Ù‡ Ù…ÛŒ کردند.
نخستین مدرک کش٠شده ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ در جهان، لوØÙ‡ های Ø³ÙØ§Ù„ین از تمدن سومر در بابل (Babylon) است Ùˆ قدمت آن به Û³Û¶Û°Û° سال قبل از میلاد Ù…ÛŒ رسد Ùˆ از پرداخت دستمزد تعدادی کارگر ØÚ©Ø§ÛŒØª دارد.
مدارک Ùˆ شواهد بدست آمده از تمدن باستانی مصر( ÛµÛ²Ûµ_ÛµÛ°Û°Û°Ù‚.Ù…) ØÚ©Ø§ÛŒØª از آن دارد Ú©Ù‡ در اجرای طرØÙ‡Ø§ÛŒ ساختمانی این تمدن، نوعی کنترل ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ برقرار بوده Ú©Ù‡ بهره گیری از نیروی کار هزاران هزار Ù†ÙØ± را در امر ایجاد بنا Ùˆ ØÙ…Ù„ Ùˆ نقل Ù…ØµØ§Ù„Ø Ø³Ø§Ø®ØªÙ…Ø§Ù†ÛŒ در تشکیلاتی منظم، میسر Ù…ÛŒ کرده است، از تمدن مصر در دورانی Ú©Ù‡ یونانیان Ùˆ رومیان بر آن تسلط داشتند نیز مجموعه های متعددی از ØØ³Ø§Ø¨Ù‡Ø§ÛŒ نوشته شده بر پاپیروس باقی مانده است.
شواهد Ùˆ مدارک به دست آمده از یونان باستان نیز ØÚ©Ø§ÛŒØª از استقرار کنترلهای ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ دارد. از جمله ØØ³Ø§Ø¨ معبد پارتنون در لوØÙ‡ های مرمرین اکروپولیس ØÚ© Ùˆ بخشی از ان هنوز هم باقی است.
سکه به عنوان ÙˆØ§ØØ¯ پول ØØ¯ÙˆØ¯ Û·Û°Û° سال قبل از میلاد در لیدی(Lydia) ابداع گردید. در رم Ùˆ یونان باستان ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ Ù¾ÛŒØ´Ø±ÙØªÙ‡ ای وجود داشته Ùˆ نوعی ØØ³Ø§Ø¨ جمع Ùˆ خرج تنظیم Ù…ÛŒ شده است. یک جمعدار، یک مامور دولت Ùˆ یا شخصی Ú©Ù‡ Ù…ØØ§Ùظت پول یا دارایی دیگری به او Ù…ØÙˆÙ„ بوده است در مقاطعی از زمان ØØ³Ø§Ø¨ خود را به اربابش پس Ù…ÛŒ داده است. برای این کار رو Ùهرست ØªÙØµÛŒÙ„ÛŒ از Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØªÙ‡Ø§ Ùˆ پرداختها بر ØØ³Ø¨ پول، وزن یا مقیاس دیگری تهیه Ù…ÛŒ شد Ú©Ù‡ جمع آن دو مساوی بود. Ùهرست پرداخت شامل مبالغ پرداختی، کالای ÙØ±ÙˆØ®ØªÙ‡ شده Ùˆ یا به مصر٠رسیده در طول یک دوره بعلاوه مانده پول Ùˆ کالایی بود Ú©Ù‡ نزد جمعدار باقی مانده Ùˆ باید به ارباب تادیه Ù…ÛŒ شد. این نوع ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ تا قرون وسطی ادامه ÛŒØ§ÙØª.
همانطور Ú©Ù‡ Ù…Ù„Ø§ØØ¸Ù‡ ÙØ±Ù…ودید، ØØ³Ø§Ø¨Ø¯Ø§Ø±ÛŒ باستانی تنها جنبه های Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ÛŒ از ÙØ¹Ø§Ù„یتهای مالی را در بر Ù…ÛŒ Ú¯Ø±ÙØª Ùˆ یا سیستم جامعی Ú©Ù‡ کلیه عملیات مالی ØÚ©ÙˆÙ…ت را ثبت Ùˆ ضبط کند Ùˆ یا به نگهداری ØØ³Ø§Ø¨ معاملات تجاری بپردازد، ÙØ§ØµÙ„Ù‡ بسیاری داشت.
|